Кыргыз тили реферат скачатьКыргыз тили реферат.24 сентября 2013. Кыргыз тили. Кыргыз тили — кыргыз элинин улуттук тили, улуттук маданиятынын формасы, Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тили болуп саналат. Кыргыз тили теги боюнча т?рк тилдеринин системасына кирет да, алтай тили менен бирге чыгыш хун бутагынын кыргыз-кыпчак тобун т?з?т. Адабий тилдин биринчи жана негизги шарты катары анын жазуу ж?з?нд? берилишин эсепт?? керек. ?з?н?н жазуу системасы бар элдерде гана жазма адабий тил ?н?г?ш? м?мк?н. Кыргыз эли ?з?н?н кыйла кылымдык ?н?г?? тарыхында ар кайсы жазуу системаларынан пайдаланып келгендигине карабастан, улуттук жазмасына Октябрь революциясынан кийин гана жетишти. Демек, кыргыз жазма адабий тили советтик т?з?л?шт?н жемиши болуп эсептелет. Бирок, жазуунун болушу адабий тил ?ч?н негизги шарт болгон менен, анын бирден бир жеке белгиси да эмес. Кагаз бетине т?ш?р?лг?н ?тк?н эстеликтеринин же азыркы «сабатсыз жазылган» жазмалардын бардыгын эле адабий тилдин ?лг?с? катары кароого болбойт. Тактап айтканда, революцияга чейинки мезгилдерде эле кыргыз тилинде, негизинен, кол жазма т?р?нд? калк арасына таралган к?б?нч? ыр т?р?нд?г? чыгармалар (мисалы, Молдо Кылычтын, Тоголок Молдонун, Молдо Нияз ырчынын, Ысак Шайбеков жана башкалардын ырлары, санаттары, казалдары) жаралган. Ата-бабабыз бизге к??н?рб?с с?з казынасын мурастап берип кетиптир. Аларды окуп ?йр?н??, а?-сезимибизди, тилибизди байытуу биздин милдет. «?н?р алды кызыл тил»- деп калкыбыз с?з ?н?р?н абдан барктаган. Ошон ?ч?н «Манас» сыяктуу улуу эпосту жаратып кетишкен. Биз, байыркы кыргыздардын урпактары, аларга ми? мертебе рахматыбызды айтып, т?б?л?к таазим кылууга милдетт??б?з. Кылымдардан кылымга к??н?рб?й жашап келген эл чыгармачылыгы - ошол элдин акыл эсинен, эмгегинен, турмуштук тажрыйбаларынан улам жаралган. Элдик обон-к??, кол ?н?рч?л?к сыяктуу ?н?рл?р менен бирдикте эзелден бери жашап келе жаткан тил ?н?р? да тынымсыз ?с?п-?н?г?п олтуруп, ошол элдин руханий д?йн?с?н?н к?рк?м д??л?т?н?н де?гээлин аныктай алган, к?з тайгылткан мурастарды жарата алды. Эл тарабынан жаралган лирикалык, эпикалык, дидактикалык чыгармалар замандар бою сакталып, атадан-балага, укумдан-тукумга ыйык керээз катары сакталып келет. Ал мурастар элдин сыймыгы, мактанчы гана болбостон, б?г?нк? к?нд?г? маданиятыбыздын, адабиятыбыздын ?н?г?ш? ?ч?н с?й?н?ч болуп бер??г? жарамдуу, бай болуп да кел??д?. Ар бир эл ?з? басып ?тк?н тарыхындагы турмуштук тажрыйбаларынын э? керект??л?р?н, келечекке ?лг?-сабак боло турган пайдалуу байкоолорун «с?з берметтерине» си?ирип, накыл кептерди, макал, лакаптарды жаратышкан. Нурсултан Абдилов. Студент, 4чу курс ICP БААУ. Мен ?ч?н кыргызмын деген с?з, бул биринчиден, кыргыз тилин билем же болбосо, кыргыз тилин ?йр?н??г? ниетим бар деген т?ш?н?кт? билдирет. Кыргыздарда “Эне тили болбой, эл болбойт” деген макал бар. Азыркы учурда кыргыз тилин ?н?кт?р?? ?ч?н т?рд?? булактар бар жана БААУ студенти катары, айрыкча орус тилинде окуп жатканым ?ч?н мен кыргыз тилин 2 семестр бою алдым. Кыргыз тил курсу бул бир гана тил ?йр?н?? курсу эмес, андан сырткары бул кыргыздардын маданиятын, салттарын, д?йн?г? болгон к?з карашын, тарыхын жана адабиятын ?йр?н?? курсу болуп эсептелет. Курс учурунда кыргыз тилин ?н?кт?р?? ?ч?н к?р?шк?н белгил?? адамдардар менен к?р?шт?к. Тил тарых менен байланышы болгон ?ч?н биз тарых музейине барып, байыркы доордон бери колдонулуп келген буюмдарды жана кыргыздардын тарыхы боюнча лекция угуп келдик жана негизинен, кыргыз тил курсу окуучунун тилге болгон кызыгуусун арттырып, келечекте тилдин жогору даражада бил??с?н? ?б?лг? т?з?т. БААУде кыргыз тил сабагынын ?зг?ч?л?г?н?н бири катары, менин оюмча, айтып кете турган нерсе бул кыргыз тилин ке?ири программадагы сабак катары берилишин к?рс?тс?к болот. Мисалга алсак, орус, немис, англис тилдерин ?йр?н?? курстарында бир гана тилдин ?з?н же болбосо кыскача маалымдама менен ?йр?т?л?т. БААУде кыргыз тилин бардык студенттери алууга тийиш. Бирок, эгерде студент кыргыз мектепти б?т?п келген болсо, ал орус тилин алат. Кыргыз тил майрамын бул жерде ар жылы белгилейбиз, ар жылы ?зг?ч? кызыктуу болуп ?т?т. Бул к?нг? арнап ар кандай конкурстар жарыяланат. Мен да бул конкурска катышып, биздин группа биринчи орунду алганбыз. Кыргыз тилин ?н?кт?р?? жана актуалдуу болуусуна бизде к?пт?г?н иш-аракеттер жасалат. Мисалы, ошол эле студеннтердин демилгеси менен ачылган «Кыргыз тил клубун» атйсак болот. Клубда негизинен кыргыз тилин ?н?г??с? тууралуу талкуулар ж?р?т: эмне ?ч?н бул тилде жаштар арасында с?йл?? актуалдуу эмес; бул суроону кандайча чечсе болот жана кыргыз жараны ?ч?н бир идеология т?з?? маселелери каралат. Бир идеология, д?йн?г? болгон бир к?з караш болбосо, бир багытта ?н?г?? кыйын. Андан кийин гана аны жайылтып, к?зд?г?н максаттарга жет?? жолу тездеттирилет деп ойлойм. Неккадамова Давлятбегим. Студент 1чи курс, психология, БААУ. Мен кыргыз тилин мындан да жакшылап ?йр?н??г? тырышып жатам. Мында мага менин мугалимим Гульмира Дуйшееванын салымы аябай чо?. Кыргыз тили менин абдан жакшы к?рг?н тилим жана ал мага дайыма кызыктуу. Кыргыз тили байыркы тилдердин бири болуп эсептелет. Кыргыздардын тарыхындагы улуу “Манас” эпосу, каада салттары б?г?нк? к?нг? чейин унутулбай, сакталып, муундан муунга айтылып келе жатат. Менин оюмча, биздин жаштар мамлекеттик тилди милдетт?? т?рд? билиши керек, себеби, ?лк?н?н ?н?г?ш?, маданияты, тарыхы, салты ?с?п келе жаткан муунга тиешел?? жана ушунун баарынын мындан кийинки келечеги жаштардын колунда, биз аны унутпашыбыз керек. Ч. Айтматовдун жана башка улуу жазуучуларыбыздын чыгармаларын баары с?й?? менен окушун каалап кетем. Мен биздин с?й?кт?? мугалимдерибизди, студенттерди мамлекеттик тил майрамы менен чын ж?р?кт?н куттуктайм! Ааламдын к?рк?н к?з ачат, адамдын к??н?н с?з ачат. | |
Скачать:
|